ورزش و بيماريهاي قلبي عروقي
بر اساس آمار و اطلاعات موجود در ايالات متحده در سال 1990 ، بيماريهاي قلبي عروقي باعث مرگ يك ميليون نفر در سال شده است و سالانه بيش از 5/1 ميليون حمله قلبي در امريكا اتفاق ميافتد و هزينه هاي شخصي، دولتي و صنايع وابسته به آن تقريباً 120 ميليارد دلار در سال گزارش شده است. ميزان مرگ و مير ناشي از بيماريهاي قلبي- عروقي تقريباً برابر با مجموع علل ديگر مرگ از قبيل سرطان، ايدز، مرگ و مير كودكان و حوادث است.
>>>
بر اساس تحقيقات انجام گرفته عواملي كه موجب بيماريهاي قلبي- عروقي ميشوند شناسايي شده اند. اين عوامل با يكديگر تركيب شده و امكان وقوع بيماريهاي قلبي عروقي را افزايش ميدهند. اين عوامل خطرزا عبارتند از:
سيگار كشيدن، نداشتن تغذيه درست، نداشتن فعاليت بدني كافي، وراثت (سابقه بروز بيماريهاي قلبي عروقي در خانواده)، پايين بودن آمادگي قلبي-تنفسي، پرفشارخوني، مصرف چربيهاي حيواني و كلسترول خون بالا، چاقي و اضافه وزن، بيماري قند (ديابت)، عوامل استرس زا رواني و اجتماعي.
پيشگيري از بروز بيماريهاي قلبي عروقي، موضوعي است كه برنامه هاي فعاليت بدني و ورزشي مهمترين نقش را در آن ايفا ميكنند. تنها اين موضوع كافي نيست كه بدانيم عدم ورزش كردن و فعاليت بدني امكان ابتلا به بيماريهاي قلبي عروقي را تا 3 برابر افزايش ميدهد، بلكه بايد افراد را تشويق و ترغيب به انجام فعاليتهاي بدني منظم نمود تا از بروز زودرس بيماريهاي قلبي جلوگيري شود.
فعاليت بدني و ورزش ميتواند از طريق تغييرات فيزيولوژيكي كه در بدن ايجاد مي كند از بروز بيماريهاي قلبي عروقي پيشگيري كند و يا وقوع آن را كاهش دهد. ورزش سبب افزايش كارايي عضله قلب، افزايش اندازه عروق خوني، افزايش حجم و گلبولهاي قرمز خون، افزايش تحمل فشارهاي رواني، افزايش كارايي در توزيع موثرتر جريان خون، كاهش سطح چربي، تري گليسريد و كلسترول خون، كاهش فشار خون شرياني، كاهش چاقي و فربهاي، كاهش ضربان قلب در حالت استراحت و انجام يك فعاليت مشخص، كاهش آسيب پذيري نسبت به اختلالات ريتم قلب، كاهش تحمل ناپذيري گلوكز (قند خون)، كاهش عكس العملهاي بيش از حد عصبي- هورموني و كاهش فشار رواني ميشود و از اين طريق ميتواند بسياري از عوامل خطرزاي بيماريهاي قلبي عروقي را كاهش داده و از بين ببرد.
بر اساس جدول زیر كه به جدول ريسكو معروف است ميتوانيم خود را آزمايش كنيم و ببينيم كه آيا به نوعي به عوامل خطرناكي كه با بيماريهاي قلبي عروقي ارتباط دارند مبتلا هستيم يا خير؟
جدول ریسکو
|
سن |
10 تا 20 (1) |
21 تا 30 (2) |
31 تا 40 (3) |
41 تا 50 (4) |
51 تا 60 (6) |
61 تا 70 و بالاتر (8) |
|
عوامل ارثی |
شناخته نشده (1) |
یک نفر فامیل مبتلا به بیماری قلبی عروقی پیرتر از 60 سال (2) |
دو نفر فامیل مبتلا به بیماری قلبی عروقی پیرتر از 60 سال (3) |
یک نفر فامیل مبتلا به بیماری قلبی عروقی زیر 60 سال (4) |
دو نفر فامیل مبتلا به بیماری قلبی عروقی زیر 60 سال (6) |
سه نفر فامیل مبتلا به بیماری قلبی عروقی زیر 60 سال (8) |
|
وزن |
2.5 کیلوگرم سبک تر از وزن طبیعی (0) |
وزن طبیعی (1) |
2.5 تا 10 کیلوگرم سنگین تر از وزن طبیعی (2) |
10 تا 17 کیلوگرم اضافه وزن (3) |
17 تا 25 کیلوگرم اضافه وزن (4) |
25 تا 32 کیلوگرم اضافه وزن (7) |
|
دخانیات |
نکشیدن (0) |
سیگار یا پیپ (1) |
10 سیگار یا کمتر در هر روز (2) |
20 سیگار در روز (3) |
30 سیگار در روز (5) |
40 سیگار در روز (8) |
|
فعالیت |
شغل فوق العاده فعال با فعالیت بسیار شدید در زمان فراغت (1) |
شغل با تحرک متوسط و فعالیت آرام در زمان فراغت (2) |
شغل بدون تحرک با فعالیت شدید در زمان فراغت (3) |
شغل بدون تحرک با فعالیت متوسط در زمان فراغت (5) |
شغل بدون تحرک با فعالیت سبک در زمان فراغت (6) |
کاملاً بدون فعالیت بدنی (8) |
|
کلسترول یا درصد چربی در غذا |
کلسترول کمتر از 180 میلی گرم، غذای بدون چربی حیوانی (1) |
کلسترول بین 181 تا 205 میلی گرم، غذا با 10% چربی حیوانی (2) |
کلسترول 206 تا 230 میلی گرم، غذا با 20% چربی حیوانی (3) |
کلسترول 231 تا 255 میلی گرم، غذا با 30% چربی حیوانی (4) |
کلسترول 256 تا 280 میلی گرم، غذا با 40% چربی حیوانی (5) |
کلسترول 281 تا 330 میلی گرم غذا با 50% چربی حیوانی (7) |
|
فشار خون |
فشار سیستولیک بیش از 100 (1) |
فشار سیستولیک بیش از 120 (2) |
فشار سیستولیک بیش از 140 (3) |
فشار سیستولیک بیش از 160 (4) |
فشار سیستولیک بیش از 180 (5) |
فشار سیستولیک 200 یا بیشتر (8) |
|
جنس |
زن (1) |
زن پیرتر از 45 سال (2) |
مرد (3) |
مرد طاس و بی مو (4) |
مرد طاس و بی مو و کوتاه (6) |
مرد طاس و بی مو و کوتاه و چاق (7) |
شماره های داخل پرانتزها نشانه امتیازاتی است که برای ارزیابی و درجه بندی عوامل خطرناک قلبی عروقی به کار می روند، برای بدست آوردن جمع امتیازات خود لازم است ابتدا امتیاز مقابل هر یک از 8 فاکتوری را که در اولین ستون سمت راست آمده اند پیدا کنید و سپس آنها را با هم جمع نمایید. برای مثال، اگر در طبقه سنی 21 تا 30 قرار دارید 2 امتیاز باید منظور کنید. اگر دو نفر فامیل شما که سن آنان از 60 کمتر باشد و به بیماری قلبی عروقی مبتلا شده اند باید 6 امتیاز در نظر بگیرید. اگر 10 تا 17 کیلوگرم اضافه وزن دارید باید 3 امتیاز برای خود به حساب بیاورید و به همین ترتیب تا آخر. پس از جمع امتیازات، درجه بندی به ترتیب ذیل خواهد بود:
|
گروه1: بین 6 تا 11 امتیاز |
بسیار کم خطر |
گروه 2: بین 12 تا 17 امتیاز |
کم خطر |
|
گروه3: بین 18 تا 25 امتیاز |
خطر متوسط |
گروه 4: بین 26 تا 32 امتیاز |
خطر زیاد |
|
گروه 5: بین 33 تا 42 |
خطرناک |
گروه 6: بین 43 تا 60 امتیاز |
فوق العاده خطرناک |
ورزش در محل کار